با تعریف ذخیره ریاضی، اکنون شما می‌توانید جداولی را که در زمان خرید بیمه به شما ارائه می‌شود، راحت‌تر درک کرده و سود و زیان خود را با دید روشن‌تری محاسبه نمایید.
بیمه جزو حوزه‌هایی است که لغات تخصصی و پیچیده در آن زیاد به چشم می‌خورد و اگر فردی قصد تهیه یکی از انواع بیمه را داشته باشد و با اصطلاحات مربوط به آن آشنا نباشد، ممکن است در انتخاب نوع بیمه و خدمات آن دچار مشکل شود. متأسفانه رسم غلطی که در کشور ما وجود دارد، مبنی بر اینکه ارباب‌رجوع باید همه چیز را خودش بداند، به این مشکل دامن زده و افراد به‌راحتی نمی‌توانند در مورد اصطلاحات و سایر مسائلی که سبب سر‌در‌گمی آن‌ها می‌شود، اطلاعات کسب کنند.
یکی از اصطلاحاتی که در حوزه بیمه زیاد به گوش می‌رسد، عبارت «ذخیره ریاضی» یا «اندوخته ریاضی» است. برای افرادی که قصد خرید بیمه عمر را دارند، آشنایی با این اصطلاح لازم است. به همین دلیل در این مقاله به تشریح ذخیره ریاضی و نکات مهم مربوط به آن خواهیم پرداخت.
ذخیره ریاضی با نام‌های اندوخته ریاضی یا اندوخته فنی نیز شناخته می‌شود و گاهی برخی افراد به‌اشتباه به آن ارزش ریاضی هم اطلاق می‌کنند. بر اساس آیین‌نامه شماره ۲۲ مورخ ۱۳۶۷/۰۸/۱۱ مصوب شورای عالی بیمه، ذخایر ریاضی در بیمه‌های زندگی به‌صورت زیر تعریف می‌شوند:
«ذخیره ریاضی بیمه‌های زندگی عبارت است از تفاوت بین ارزش فعلی تعهدات بیمه‌گر (اعم از سرمایه و مستمری) و ارزش فعلی تعهدات بیمه‌گزاران با رعایت مبنای فنی مورد استفاده در محاسبه حق بیمه که نسبت به سهم نگهداری مؤسسه بیمه محاسبه می‌شود.»
درک این تعریف تا حدی دشوار است، به همین دلیل در ادامه آن را با بیان شیوا‌تر توضیح خواهیم داد.
اگر بخواهیم تعریف ساده‌تر و قابل فهم‌تری برای ذخیره ریاضی ارائه کنیم، می‌توان آن را به‌صورت بخشی از حق بیمه‌های دریافت‌شده تعریف نمود که شرکت بیمه کنار می‌گذارد تا بتواند در آینده تعهدات خود را در قبال بیمه‌گزاران انجام دهد.
به‌عبارت دیگر، هنگامی‌که شرکت بیمه، حق بیمه‌ها را از بیمه‌گزاران وصول می‌کند، ابتدا هزینه‌های مربوط به بیمه و کارمزد آن را برداشت می‌کند و مقدار باقیمانده را که حق بیمه خالص نام دارد، به دو قسمت حق بیمه پس‌انداز و حق بیمه خطر تقسیم می‌کند. حق بیمه پس‌انداز برای سرمایه‌گذاری مصرف می‌شود و حق بیمه خطر برای پوشش حوادث احتمالی در آینده در نظر گرفته می‌شود. پس مشاهده می‌شود که بخشی از حق بیمه‌های پرداختی نزد بیمه‌گر ذخیره می‌شوند که به آن ذخیره ریاضی گفته می‌شود.
در واقع، ذخیره ریاضی همان ذخیره حق بیمه است که چون از طریق فرمول‌های ریاضی (اکچوئری) محاسبه می‌گردد، به آن ذخیره ریاضی گفته می‌شود و به‌نوعی دین بیمه‌گر به بیمه‌گزار است.
همان‌طور که در قسمت قبل به آن اشاره شد، ذخیره ریاضی، آن قسمت از حق بیمه‌های پرداختی است که شرکت بیمه برای پوشش حوادث احتمالی در آینده ذخیره می‌کند. بنابراین، ذخیره ریاضی بر اساس ارزیابی خطرات پیشِ رو تعیین می‌شود. حال یکی از خطراتی که بیمه‌گر باید به آن بیندیشد، افزایش ریسک فوت بیمه‌شده با افزایش سن او است.
شرکت بیمه می‌تواند مقرر کند که بیمه‌گزار به دلیل افزایش ریسک فوت به‌صورت سالانه به میزان حق بیمه خود بیفزاید. اما در عمل اجرای این کار بسیار دشوار است، چرا‌که بیمه‌شدگان تمایل ندارند که حق بیمه آن‌ها افزایش پیدا کند و ممکن است نسبت به بیمه عمر بدبین شوند. از سوی دیگر افزایش حق بیمه از نظر محاسباتی و اداری مشکلات متعددی برای شرکت بیمه ایجاد می‌کند.
به دلایلی که بیان شد، شرکت بیمه از افزایش سالانه حق بیمه اجتناب کرده و به‌جای آن از ذخیره ریاضی استفاده می‌کند. یعنی شرکت‌های بیمه به‌جای افزایش سالیانه حق بیمه، از ابتدا با استفاده از فرمول‌های ریاضی میزان حق بیمه لازم برای پوشش کل سال‌های قرارداد را با توجه به پیشامد‌ها و خطرات بالقوه محاسبه می‌کنند و این میزان را به‌صورت اقساط سالانه دریافت می‌کنند. در واقع در سال‌های ابتدایی بیمه‌نامه، حق بیمه بیشتری نسبت به آنچه باید اخذ شود، از بیمه‌گزار دریافت می‌شود و مازاد پرداختی به‌عنوان ذخیره ریاضی برای جبران حق بیمه‌های سال‌های آتی در نزد بیمه‌گر باقی می‌ماند.
یکی از دلایلی که کارشناسان بیمه به بیمه‌گزاران توصیه می‌کنند که قبل از سال پنجم بیمه‌نامه اقدام به بازخرید آن نکنند، دقیقاً همین مسئله است که در چند سال اول، حق بیمه‌های دریافتی بالا بوده و سوددهی ندارند و سوددهی واقعی از سال ششم آغاز می‌شود.مطلب مرتبط :تغییر در شرایط بیمه عمر چگونه امکان پذیر است ؟
بیمه‌های زندگی از جمله بیمه‌های عمر، مختلط پس‌انداز و مستمری جزو رشته‌های بیمه هستند که با ذخیره ریاضی سروکار دارند. در واقع ذخیره ریاضی مخصوص بیمه‌نامه‌هایی است که باید در انتهای قرارداد، مبالغی را به بیمه‌شده بازگردانند.
با تعریف ذخیره ریاضی، اکنون شما می‌توانید جداولی را که در زمان خرید بیمه به شما ارائه می‌شود، راحت‌تر درک کرده و سود و زیان خود را با دید روشن‌تری محاسبه نمایید.
1 سوال، الفتی چیست ؟ الفتی در چاپهای اولیه لغت‌نامه دهخدا که منطبق بر…
رئیس کل بیمه مرکزی گفت: گسترش استارت آپ ها برای فروش بیمه، ورود نابیمه گران…
مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی در گزارشی با مرور بر انواع…
چه شرکت‌هایی بیشترین میزان نوآوری در صنعت بیمه را دارند؟ ۸ اینشورتک برتر صنعت بیمه…
راهنمای خلق خدمات بیمه ای جدید ماده 1- محصول بیمه‌ای جدید، پوشش بیمه‌ای…