بیمه های مهندسی؛ انواع بیمه های ضروری در پروژه های عمرانی و پاسخ به سوالات بیمه ای
امروزه تقریبا هر مهندسی می داند که یکی از اقدامات مهم قبل از آغاز پروژه های عمرانی از جمله اجرای گودبرداری، بازسازی ساختمان و … داشتن بیمه های مهندسی علی الخصوص بیمه مسئولیت می باشد و باید بسته به پروژه تمام و یا بخشی از فعالیت‌های خود را تحت پوشش بیمه قرار دهد.
از این رو ما در این مقاله سعی کردیم با استفاده از تجربه چندین‌ساله متخصصان خود در این زمینه، به بهترین شکل بسیاری از خدمات و امکاناتی که با داشتن بیمه برای شما فراهم می‌شود را به صورت مفصل توضیح دهیم و سؤالات پرتکراری که راجع به مسائل مختلف در به‌کارگیری بیمه و نحوه پرداخت حق بیمه پروژه های عمرانی مطرح می‌شود را برای شما پاسخ دهیم.
- ۱. انواع بیمه های مهندسی و مرتبط با پروژه های عمرانی
- ۲. پاسخ به برخی از سوالات اساسی در حوزه بیمه های مهندسی
- ۳. نتیجه گیری
۱. انواع بیمه های مهندسی و مرتبط با پروژه های عمرانی
به طور کلی بیمه های مهندسی و مرتبط با پروژه‌های عمرانی قابل دسته‌بندی در ۵ دسته مختلف می‌باشند که این دسته‌ها عبارت‌اند از:
- بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان (در پروژه‌های عمرانی، ساختمان، خدماتی و صنعتی)
- بیمه تضمین کیفیت ساختمان و یا عیوب پنهان و اساسی ساختمان (بیمه سازندگان ابنیه)
- بیمه مسئولیت مدنی در برابر اشخاص ثالث
- بیمه مسئولیت حرفه‌ای مهندسین ناظر، محاسب و طراح
- بیمه تمام خطر پیمانکاران (بیشتر در پروژه‌های عظیم و عمرانی کاربرد دارد.)
اما در ادامه می‌پردازیم به توضیح کامل هر یک از انواع بیمه های مهندسی:
۱.۱. بیمه نامه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان
بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان بیمه‌نامه‌ای است که کارفرمای پروژه در آن کارکنان و کارگران را بیمه می‌کند یعنی خسارات جانی (دیه، ارش) در این بیمه‌نامه بیشتر مدنظر می‌باشد. برای مثال فردی که کارفرما بوده و در حال اجرای یک پروژه می‌باشد، مسئولیت‌هایی در قبال کارکنان و کارگران خود دارد. این مسئولیت‌ها در این بیمه‌نامه تحت پوشش قرار می‌گیرد. باید در نظر داشت این بیمه‌نامه با بیمه‌نامه تأمین اجتماعی متفاوت می‌باشد.
البته در این بیمه‌نامه می‌توان بخشی از خسارت‌های مالی وارده را پوشش داد اما این بیمه‌نامه به‌طورکلی برای خسارات جانی وارده به افراد می‌باشد. توصیه‌ای که معمولاً در تهیه این بیمه‌نامه می‌شود این است که یک کارشناس بیمه از پروژه بازدید کند و ریسک‌های موجود در آن پروژه را بررسی کرده و سپس بر اساس آن یک بیمه‌نامه با تمامی کلوزهای موردنیاز تنظیم کند.
۲.۱. بیمه تضمین کیفیت ساختمان و یا عیوب پنهان و اساسی ساختمان
این بیمه‌نامه یکی از بیمه‌نامه‌های مهمی است که به مهندسین توصیه می‌شود حتماً آن را تهیه کنید و حتی اگر این بیمه‌نامه توسط کارفرما یا مالک تهیه شده است باز شخص مهندس خود حتماً بررسی کند که چه مواردی در هنگام تنظیم بیمه‌نامه در نظر گرفته شده‌اند و تحت پوشش قرار گرفته‌اند. اساس و پایه این بیمه‌نامه بر اساس سازمان نظام‌مهندسی می‌باشد.
سازمان نظام‌مهندسی از زمانی که وجود مهندس مجری ذی‌صلاح را در داخل پروژه‌ها اجباری ساخت، بیان کرد که مهندس مجری باید یک سرتیفیکیت یا همان پروانه کار داشته باشد تا مراحل ساخت پروژه مشخص باشد و مستندسازی شود و شناسنامه فنی و ملکی ساختمان صادر شود تا برای مثال مشخص باشد بتن ساختمان به چه صورت بوده یا اسکلت آن از چه نوعی است و…. در این بیمه‌نامه بیشتر کیفیت اجرا و ساخت ساختمان موردبحث بوده و شرکت بیمه وارد موضوع شده و اجرای پروژه را طبق مقررات ملی ساختمان و زیر نظر مهندس مجری چک می‌کند.
در حال حاضر سازمان نظام‌مهندسی بیان می‌کند که حتماً باید بیمه‌نامه تضمین کیفیت ساختمان را تهیه کنید تا شرکت بیمه کیفیت ساخت ساختمان را بررسی کند. نکته‌ای که در اینجا می‌توان برای مدت‌زمان اعتبار این بیمه‌نامه بیان داشت این است که اعتبار آن ۱۰ سال پس از شروع بهره‌بری بوده ولی در هنگام ثبت بیمه می‌توان سقف تعهد آن را افزایش داد، همچنین پس از پایان مدت اعتبار بیمه‌نامه و با نظارت و بررسی مجدد کارشناسان بیمه از ساختمان می‌توان آن را با ثبت الحاقیه تمدید کرد.
۳.۱. بیمه مسئولیت مدنی در برابر اشخاص ثالث
این بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما در مقابل شخص ثالث برای حریم کارگاه می‌باشد یعنی به‌اصطلاح چهار میخ ساختمان هر خسارت جانی و مالی اتفاق بیفتد تا سقف تعهدات خرید تحت پوشش بیمه می‌باشد تفاوت این بیمه‌نامه با بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما در برابر کارکنان این است که این بیمه‌نامه محدودیت خارج از کارگاه تا محدوده ملاک‌های مجاور را نیز در برابر حوادث جانی و مالی پوشش می‌دهد.
برای مثال می‌توانیم به ملک همسایه، دیوار همسایه، ماشینی که در جلوی درب کارگاه پارک شده، عابرینی که در حال عبور می‌باشند و… اشاره کنیم که همگی شخص ثالث محسوب می‌شوند. به عبارتی در این بیمه‌نامه شخص ثالث به کسی گفته می‌شود که رابطه کارگر و کارفرمایی در کارگاه ندارد یعنی هیچ ارتباط مالی و کاری با پروژه ما ندارد.
نام دیگر این بیمه‌نامه اجرای عملیات ساختمانی و یا ابنیه می‌باشد. در آخر می‌توان یک نکته‌ی مهم را در قالب یک مثال بیان کرد، برای مثال شما فرض کنید در هنگام گودبرداری ساختمان همسایه آسیب‌دیده و یا به طور کامل تخریب شده است در اینجا خسارت مالی آسیب‌دیدگی و یا تخریب این ساختمان را بیمه شخص ثالث پوشش می‌دهد. اما برای پوشش خسارات وارده به آن اشخاصی که درون آن ساختمان زندگی می‌کردند و دچار حادثه شده‌اند باید کلوزی به نام اشخاص ثالث را تهیه کنیم زیرا این افراد شخص ثالث در مقابل کارفرما محسوب می‌شوند.
۴.۱. بیمه مسئولیت حرفه‌ای مهندسین ناظر، محاسب و طراح
در این بیمه‌نامه شخصی که کار نظارت انجام می‌دهد حوزه اختیارات بالایی داشته و در نتیجه مسئولیت‌های سنگین‌تری را به عهده دارد، این مسئولیت‌ها یک دِین محسوب شده و حتی با فوت مهندس ناظر از بین نمی‌رود. یعنی می‌توان گفت حتی اگر شخص مهندس فوت کند و مدت‌ها بعد در یکی از پروژه‌هایی که این مهندس مسئولیت داشته حق تقصیر دریافت کند، باید وراث آن شخص به جبران خسارت‌ها بپردازند که این موضوع یا با استفاده از بیمه‌نامه مسئولیت مهندس صورت گرفته یا باید به صورت شخصی توسط خود وراث پرداخت شود.
۵.۱. بیمه تمام خطر پیمانکاران
بیمه تمام خطر پیمانکاران یا به‌اختصار C.A.R تمام خطرات پیمانکار را تحت پوشش قرار می‌دهد، این بیمه‌نامه بیشتر مربوط به پروژه‌های عمرانی بوده و نه پروژه‌های ساختمانی کوچک که پیمانکاری در آنجا است و معمولاً صورت‌وضعیت‌هایی دارند، این بیمه‌نامه مختص آن پیمانکاران می‌باشد که در پروژه‌های عظیم مشغول به کار هستند ویژگی خوب این بیمه‌نامه این است که خسارت جانی و مالی و همین‌طور ماشین‌آلات و تجهیزاتی که در پروژه حضور دارند را تحت پوشش قرار می‌دهد.
۲. پاسخ به برخی از سؤالات اساسی در حوزه بیمه های مهندسی
در این بخش از مقاله سعی کرده‌ایم باتوجه‌به مصاحبه‌ای که با کارشناسان بیمه داشتیم و سایر منابع موجود به بسیاری از پرسش‌های مهندسین در حوزه بیمه های مهندسی پاسخ دهیم تا شما بتوانید در هنگام تهیه یک بیمه‌نامه اطلاعات کافی داشته باشید و با خیالی راحت بیمه‌نامه خود را تنظیم کنید. البته توصیه ما در این زمینه این است که همیشه سعی کنید با کارشناسانی که در این زمینه تجربه بالایی دارند مشورت کنید و قبل از شروع هرگونه پروژه‌ای که در آن، شما به هر عنوانی مسئولیتی را به دوش دارید، بیمه‌نامه مربوط به مسئولیت‌های خود را تهیه کنید.
در ادامه اگر پاسخ سؤال خود را در بین سؤالات زیر پیدا نکردید می‌توانید سؤال خود را کامنت کرده تا ما با کمک کارشناسان خود به سؤالات شما عزیزان پاسخ دهیم.
❓ تفاوت بیمه تأمین اجتماعی با بیمه های مهندسی در چیست؟
در بیمه های مسئولیت ما یک کلوز تحت عنوان مطالبات تأمین اجتماعی داریم که یک تفاوتی با بیمه تأمین اجتماعی دارد؛ در این بیمه که کارفرمایان برای کارکنان خودشان بیمه تأمین اجتماعی رد می‌کنند که البته برای آن‌ها این موضوع اجباری است زیرا آن‌ها بر اساس قانون موظف‌اند برای کارکنان خود بیمه تأمین اجتماعی رد کنند. یعنی همان‌طور که اکثر مهندسین می‌دانند برای شروع یک پروژه مهندسی شهرداری مجوزی صادر نمی‌کند مگر با اطمینان از این که تمام کارگران ساختمانی آن پروژه تحت پوشه بیمه باشند. بیمه تأمین اجتماعی که برای کارگران و کارکنان در نظر گرفته می‌شود برای آن‌ها مزایایی مانند بازنشستگی، نقض عضو، غرامت فوت و پرداختی‌هایی برای ازکارافتادگی و دیگر مزایایی از این قبیل دارد. ولی کلوزی که ما در بیمه های مسئولیت داریم برای پوشش خسارات کارفرما در زمانی است که مقصر شناخته شود. برای مثال این کلوزها برای پرداخت غرامت از کارافتادگی، حوادث، نقض عضو و هزینه‌های بستری کارگران و کارکنان مورداستفاده قرار می‌گیرد.
❓ کلوز چیست و ما چه کلوزهایی را انتخاب کنیم در بیمه که بیشترین پوشش را برای پروژه‌های ما داشته باشد؟ همچنین در این خصوص توضیح دهید در بیمه هایی که مدنظر است مخصوصاً بیمه مسئولیت حرفه‌ای مهندسین چه کلوزهایی باید بیشتر مد نظر قرار گرفته شود و بر چه اساس باید این کلوزها را انتخاب کنند؟
کلوز همان پوشش‌های اضافه بیمه‌نامه‌ها هستند. بیمه‌نامه‌ها یک تعهدات پایه‌ای دارند و یک کلوزهایی دارد که علاوه بر آن قابل تهیه هستند. در قبل یک سری کلوزها وجود داشتند و اخیراً این کلوزها دچار تغییر و تحولاتی شده‌اند، برای مثال کلوز پرداخت خسارت بدون رأی دادگاه حذف شده است و حتماً باید رأی دادگاهی وجود داشته باشد تا پرداخت خسارتی انجام بگیرد و یا کلوز مهندسین ناظر، طراح و محاسب از بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان حذف شده و مهندسین عزیز باید در بیمه‌نامه‌های مسئولیت حرفه‌ای خودشان این مطالب را تحت پوشش قرار بدهند.
❓ قانون جدید در مورد بیمه های مسئولیت جزئیاتش به چه شکلی است و به چه مواردی در آن باید بیشتر توجه کرد؟
پوشش بیمه های مسئولیت بر اساس دستورالعمل بیمه مرکزی که از اردیبهشت سال ۱۴۰۰ اجرایی شد به یک شکل درآمد. در واقع هدف از این قانون جدید یکسان‌سازی خدامت ارائه شده در شرکت‌های بیمه بود که می‌توان گفت مانند بیمه های شخص ثالث که الان تمام شرکت‌ها یک تعهد یکسان و متحدالشکلی را دارند ارائه می‌کنند؛ بیمه های مسئولیت نیز به شکل درآمدند. یک سری از کلوزهایی که در بیمه های مسئولیت قبل از این وجود داشت که به صورت بداهه در اصل بیمه‌نامه وجود داشتند مانند قصور و اهمال غیرعمدی کارکنان، مسئولیت پیمانکاران و یا مسئولیت بیمه‌گذار در قبال پیمانکاران و کارکنانشان و یا در قبال اشخاصی مثل مهندسین ناظر، مشاور و مانند این کلوزها حذف شدند و یک سری کلوزهای جدیدی به بیمه‌ها اضافه شدند که در واقع باید گفت کلوزهای کاربردی‌تری هستند و همه شرکت‌ها به صورت متحدالشکل یکسان شدند و یکسری پوشش‌ها را ارائه می‌دهند.
❓ آیا تفاوتی بین شرکت‌های مختلف ارائه‌دهنده بیمه بین انواع بیمه‌ها باتوجه‌به انواع کلوزها موجود، وجود دارد؟ و آیا این کلوزهایی که می‌شود گفت ادغام شدند مربوط به بیمه کارفرما به صورت تنها است و یا مربوط به بیمه مسئولیت حرفه‌ای مهندسین نیز است؟
بیشتر کلوزهایی را که در بیمه‌نامه‌هایی مانند مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان حالا چه در رشته‌های خدماتی و چه در رشته‌های صنعتی، پروژه‌های عمرانی و ساختمانی وجود داشتند که در واقع در اصل بیمه‌نامه گنجانده شده بودند و جزو بدیهیات بیمه‌نامه بودند، در واقع می‌توانستیم بگوییم بیش از ۶۰ درصد حق بیمه‌ها متعلق به آن‌ها بود.
اما حالا این موارد حذف شدند فرقی نمی‌کند در رشته‌های مختلف که آن کلوزها وجود داشتند. چه برای بیمه‌نامه مسئولیت حرفه‌ای مهندسین یا بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان، حالا اگر بخواهیم به‌اختصار این موارد را ذکر کنیم: یکی از کلوزها اهمال غیرعمدی کارکنان، پوشش مسئولیت بیمه‌گذار در قبال کارکنان پیمانکاران اصلی و فرعی یا مسئولیت مقابل پیمانکاران در مقابل کارکنان خودشان، غرامت هزینه پزشکی وارده به شخص بیمه‌گذار و مسئولیت یا غرامت جانی زیان‌دیده بدون رأی دادگاه (که یک کلوز معروفی بود که اکثریت آن را تهیه می‌کردند)، یا هزینه پزشکی بدون اعمال تعرفه و هزینه پزشکی وارده و یا غرامت جانی وارده به کارکنان کارفرما در خوابگاه و رستوران‌ها و… جزوه از آن دسته از کلوزهایی بودند که حذف شدند و یکسری از کلوزها اضافه شدند مانند غرامت دستمزد، هزینه کارشناسی و مسئولیت مجری البته در اینجا لازم به ذکر است که بعضی از بیمه‌گذارها این موارد از قبل را پوشش می‌دادند و بعضی از شرکت‌ها مانند بیمه البرز آن را پوشش نمی‌دادند و حالا همه یکسان‌سازی شدند و همه یکسری پوشش‌هایی را ارائه می‌دهند.
❓ در مورد اهمیت بیمه مسئولیت حرفه‌ای مهندسین توضیحاتی داده شود و اینکه وقتی شخصی می‌خواهد این بیمه را انتخاب کنند باید به چه مواردی دقت داشته باشند؟
مهندسین در هر زمینه‌ای (طراح، ناظر، محاسب و یا حتی مهندسین مجری) حدود اختیارات بالایی دارند و در قبال این اختیارات مسئولیت‌های زیادی بر عهده آنان می‌باشد. زمانی که یک حادثه‌ای در یک کارگاه اتفاق می‌افتد دادگاه رأی می‌دهد و یک سهم تقصیر از این افراد (کارفرما، مهندس مجری، مهندس ناظر و…) گرفته می‌شود. این سهم تقصیر که گرفته می‌شود اگر بیمه مسئولیت داشته باشند از محل آن جبران می‌شود در غیر این صورت این سهم تقصیر را باید خودشان پرداخت کنند که این خسارت می‌تواند دیه، ارش و یا خسارت مالی باشد.
در مورد بیمه های مسئولیت مهندسین ناظر، طراح و محاسب نکته‌ای که حائز اهمیت است این بوده که پوشش آن سنواتی و سال‌های قبلی می‌باشد که این در شرکت بیمه کارآفرین قابل ارائه بوده و برا مثال ممکن است که در سال جاری سه پروژه نظارت بر عهده شماست و دو سال دیگر این پروژه پایان‌کار می‌گیرد و پنج سال بعد از پایان کار اعلام خسارت می‌شود و طرح دعوی می‌شود و در اینجا مهندس ناظر ما سهم تقصیر می‌گیرد. این پوشش سنوات عادی مربوط به این قضیه است که در دوران بهره برداری و حتی بعد از پایان کار تحت پوشش قرار بگیرد.
همان‌طور که ما می‌دانیم مهندسین متعهد به نتیجه هستند برخلاف پزشکان که متعهد به وسیله هستند یعنی نتیجه کار مهندسین مورد بررسی قرار می‌گیرد و وسایلی که مهندس استفاده می‌کند مؤثر نخواهد بود و به همین دلیل سهم تقصیری که به آن‌ها تعلق گرفته می‌شود حتما باید جبران شود. با جمع بندی تمام این سخنان در میابیم که به همراه داشتن بیمه مسئولیت حرفه‌ای برای مهندسین از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد.
❓ افرادی که در پروژه در حال کار هستند مخصوصاً کارگران و در کنار آن که درصد زیادی از کارگران را افراد غیرایرانی (خصوصاً کارگران عزیز افغان) تشکیل می‌دهند بیمه این افراد به چه صورتی می‌باشد و اگر حادثه برای آن‌ها پیش بیایید پوشش بیمه‌ای آن‌ها به چه صورت می‌باشد؟
متأسفانه همان‌طور که گفته شد در بسیاری از پروژه‌ها اتباع غیرایرانی مشغول به کار هستند و قبل از این زمان طبق ماده ۱۲۰ قانون کار باید حتماً این افراد روادید و یا اقامت قانونی به همراه می‌داشتند برای کار کردن در پروژه‌ای تا بتوان به آن‌ها خسارت پرداخت کرد اما بر اساس آیین‌نامه و دستورالعمل جدید بیمه مرکزی این افراد هم به صورت متحدالشکل در تمامی شرکت‌های بیمه تحت پوشش بیمه قرار گرفتند و جای بحثی برای پرداخت خسارت به آن‌ها نیست. این یعنی در حال حاضر اتباع غیرایرانی برای دریافت خسارت از بیمه احتیاج به مدارک اقامتی ندارند و همه به صورت یکسان تحت پوشش بیمه هستند.
تأمین اجتماعی نیز با این افراد مانند کارگران ایرانی برخورد می‌کند و همچنین برای تأمین اجتماعی هم باید تمام کارگران حق بیمه تأمین اجتماعی را پرداخت کرده باشند و اگر در این میان بر اثر قصور کارفرما یا بیمه‌گذار دچار حادثه یا بیماری شوند که این حادثه به دلیل رعایت نکردن بهداشت کار، موارد ایمنی و دیگر موارد از این دست رعایت نشده باشد و چنانچه کارفرما و یا بیمه‌گذار ما مقصر شناخته شود از کلوز مطالبات تأمین اجتماعی شرکت‌های بیمه بازرگانی هم این سهم کارفرما قابل پوشش می‌باشد.
البته در اینجا یک نکته مهم که لازم به ذکر می‌باشد این است که افرادی غیرایرانی که تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرند باید به صورت مستند و در شرایط خصوصی برایشان ذکر شود که هنگام دریافت خسارت با مشکل خاصی روبه‌رو نشوند. برای مثال این موضوع در شرکت کارآفرین در حال انجام است و کلیه افراد خارجی بدون مجوز و یا با مجوز اقامت و به صورت مستند در شرایط خصوصی بیمه‌نامه‌ها تحت پوشش هستند.
❓ در خصوص بیمه کارفرمایان می‌خواهیم بدانیم که بسیاری از کارفرمایان دغدغه این موضوع را به همراه دارند که تفاوت بیمه های با نام و بی‌نام در چیست و اینکه معمولاً در پروژه‌های ساخت و ساز افراد زیادی رفت آمد داشته برای مثال کارگران مختلف و اکیپ‌های کاری مختلفی وجود دارد و طی روز‌های مختلف انجام پروژه در پروژه حضور دارند و فقط در مدت خاصی هستند و به طور کلی کار منقطعی دارند؛ آیا این افراد باید در بیمه‌نامه در همان ابتدا قید شوند و یا در حین انجام کار می‌شود این افراد را به بیمه‌نامه اضافه کرد؟
در مورد بی‌نام و با نام بودن بیمه های مسئولیت معمولاً در پروژه‌های ساختمانی توصیه می‌شود که بیمه‌ها بی‌نام صادر شوند به دلیل اینکه به صورت معمول اکیپ‌های کاری تغییر پیدا می‌کنند برای مثال امروز کارگر گچ‌کار یک نفر است و روز دیگری ممکن است به هر دلیلی فرد دیگری به‌جای این فرد کار گچ‌کاری را انجام دهد و یا برای مثال کارگر آرماتوربندی که در فونداسیون ساختمان در حال کار می‌باشد ممکن است دیگر تا سقف طبقه پنجم برای این ساختمان کار نکند و این وظیفه به عهده فرد دیگری باشد؛ بنابراین توصیه می‌شود بیمه‌نامه‌ها بی‌نام صادر شوند.
با نام بودن بیمه های مسئولیت بیشتر در شرکت‌های خدماتی و بازرگانی توصیه می‌شود که لیست تأمین اجتماعی وجود دارد و طبق این لیست بیمه برای آن‌ها رد می‌شود و در این لیست نفرات به شرکت بیمه معرفی می‌شوند و بیمه‌نامه با نام صادر می‌شود و اگر بخواهند تغییر و تحولی در کارگرهای خود بدهند این موضوع را باید حتماً به شرکت بیمه اعلام کنند که فرد یا افرادی از کارکنان تغییر پیدا کرده‌اند.
اما در این میان یک نکته‌ای را در نظر داشته باشید که در حال حاضر در بعضی شرکت‌های بیمه مانند شرکت کارآفرین سیستم‌های کامپیوتری با توجه به زیربنای پروژه تعداد نفرات لازم برای آن پروژه را مشخص می‌کند و به همین دلیل نمی‌توان برای یک پروژه عظیم تنها تعداد کمی بیمه‌نامه بی‌نام تهیه کنید.
❓ اگر برای ماشین‌آلاتی که در پروژه وجود دارد مانند جرثقیل، ماشین‌آلات خاک‌برداری و… اتفاق یا حادثه‌ای پیش بیایید نحوه پوشش بیمه به چه صورت می‌باشد؟
ماشین‌آلات معمولاً مانند لودر، بیل مکانیکی، جرثقیل، جرثقیل‌های کارگاهی، آلیماک (ALIMAK)، بالابرها، تاور کرین (Tower crane) و… جزو بیمه های تمام خطر پیمانکاران هستند؛ یعنی پیمانکار هم نفرات و هم تجهیزات خود را بیمه می‌کند. این بیمه نامه با نام C.A.R یا Contractors All Risks شناخته می‌شود و تمام خطرات در این بیمه‌نامه تحت پوشش قرار می‌گیرد. همان‌طور که گفته شد این بیمه‌نامه تمام تجهیزات و افراد را تحت پوشش قرار می‌دهد و در اینجا لازم به ذکر است که ملاک کارفرما و کارگر بودن پرداخت مزد کارفرما به کارگر می‌باشد.
در ادامه پاسخ به این سؤال باید ذکر کرد که ما یک کلوزی داریم تحت عنوان حوادث ناشی از وسایل نقلیه موتوری، در اینجا باید توجه داشت که گاهاً پیش می‌آید هیچ رابطه‌ای پیمانی وجود ندارد که بخواهند تجهیزات را در قالب بیمه تمام خطر پوشش دهند، به همین دلیل ما یک کلوزی داریم تحت همین عنوان (حوادث ناشی از وسایل نقلیه موتوری) که تمام خسارت‌های داخل و خارج از کارگاه را تحت پوشش داده و البته به هیچ عنوان جایگزین بیمه‌نامه شخص ثالث اجباری نیست. شاید برای مهندسین سؤال باشد که تمام این وسایل ممکن است بیمه شخص ثالث را به همراه داشته باشند پس چرا ما نباید از آن بیمه استفاده کنیم؟ در اینجا باید گفت شما می‌توانید از آن بیمه هم استفاده کنید ولی به اندازه سهم تقصیر می‌شود مازاد آن را از این کلوز بیمه‌نامه استفاده کرد.
❓ مدت این بیمه‌نامه‌ها به چه شکلی می‌باشد؟ یعنی مدت زمانی که بیمه مسئولیت قبول می‌کند و همچنین آیا این مدت‌ها ثابت هستند و یا می‌تواند بسته به درخواست بیمه‌گذار این زمان متغیر باشد؟ برای مثال یک مهندس ناظر می‌خواهد خود را بیمه کند و در اینجا برایش سؤال پیش می‌آید که این بیمه‌نامه تا چه زمانی او را تحت پوشش خود قرار می‌دهد و خود او می‌تواند تعیین‌کننده این مدت زمان باشد و یا خیر؟
بیمه یک عقد دوطرفه است که تمام بندهای این عقد باید مورد توافق طرفین قرار بگیرد. مدت زمان بیمه‌نامه‌ها به صورت عرفی یک ساله می‌باشند ولی چنانچه کمتر و یا بیشتر مورد تقاضا بیمه‌گذار باشد و یا اگر شرایط خاصی داشته باشد که بیمه‌گر یا شرکت‌های بیمه می‌توانند آن را بپذیرند ولی مشخصاً برای بیمه تضمین کیفیت برای مثال میزان تعهداتی که پوشش می‌دهد به میزان ده سال می‌باشد و یا مهندسین ناظر پروژه‌های قبل و بعدشان پوشش داده می‌شود ولی اگر مدت زمان خاصی مدنظرشان باشد در شرایط خصوصی با توافق طرفین اعمال می‌شود.
❓ من به‌عنوان یک مهندس می‌خواهم بیمه تهیه کنم، آیا باید برای من مهم باشد که از چه ارائه دهنده‌ای بیمه بگیرم و یا خیر هرجایی می‌توانم این بیمه را دریافت کنم و اینکه آیا نیاز است ارائه دهنده بیمه اطلاعات را در خصوص پروژه‌های ساختمانی داشته باشد و یا خیر ما می‌توانیم به هر شرکت ارائه‌دهنده بیمه درخواست بدهیم و بیمه خود را دریافت کنیم؟
تقریباً می‌شود گفت مهم‌تر از شرکت بیمه‌گذار، نماینده شرکت بیمه می‌باشد یعنی شخصی که کار کرده باشد در آن حوزه خاص، تجربه زیادی داشته باشد و بتواند بیمه‌نامه کاملی را از لحاظ حقوقی تنظیم کند تا در هنگام دریافت خسارت مهندسین به مشکل خاصی برخورد نکنند و بتوانند تعهداتی که مدنظر بیمه‌گذار است را از شرکت بیمه دریافت کند.
❓ آیا می‌شود بیمه پیمانکاران را با بیمه مسئولیت کارفرما ادغام کرد؟ یعنی کلوزهایی را در بیمه پیمانکاران قرار دهیم که دیگر احتیاج به بیمه پیمانکاران نباشد؟
در خصوص این سؤال می‌توان گفت بیمه‌ها می‌توانند مکمل یکدیگر باشند برای مثال در یک مقوله بیمه مسئولیت کارفرما در قبال کارگران را یک شخصی تهیه می‌کند، شاید بعضی از افراد باشند که شرکتی را داشته باشند که از گریدهای مختلفی برخوردار باشند ممکن است بعضی از آن‌ها در زمینه ساختمانی هستند و یا در زمینه عمرانی نیز فعالیت دارند.
اول اینکه بیس تمام این شرکت‌ها یک مسئولیت خدماتی و صنعتی نیز دارد به دلیل اینکه کارگرانی در مجموعه آن‌ها و در زیرمجموعه آن‌ها مشغول به فعالیت هستند و غیر از این موضوع ممکن است اینکه این یک مسئولیت، یک مسئولیتی که هم‌زمان دارند مسئولیت حرفه‌ای این افراد می‌باشد خب این می‌شود دو بیمه‌نامه مسئولیت و سومین بیمه‌نامه‌های مسئولیت ممکن است در پروژه‌های عمرانی خود، باید قطعاً یک بیمه‌نامه مسئولیت عمرانی دریافت کنند و بیمه‌نامه تمام خطر دریافت کنند. همه این‌ها را می‌توانند داشته باشند در تکمیل همه این موارد می‌توانند بیمه های دیگری را داشته باشند.
❓ من به‌عنوان سرپرست کارگاه در یک پروژه‌ای فعال هستم آیا باید خودم بیمه مسئولیت حرفه‌ای برای خودم تهیه کنم و یا از طرف پیمانکار که در حال کار به‌عنوان نیروی اجرایی او هستم، برای من آن مسئولیت‌های حرفه‌ای که مدنظر هست پوشش داده خواهد شد؟
یکی از کارهایی که سازمان نظام‌مهندسی انجام داد این بود که وجود مجری ذی‌صلاح را اجباری ساخت یعنی کار اجرای ساختمان‌ها را به دست کسانی سپرد که پروانه اشتغال به کار اجرایی دارند، سرپرست کارگاه نیز عضوی از این اکیپ محسوب می‌شود، یعنی یکی از وظایف مجری ذی‌صلاح این است که یا در پروژه حضور داشته باشد یا شخصی را به‌عنوان سرپرست کارگاه یا مهندس مقیم در کارگاه مستقر کند در نتیجه مهندس سرپرست کارگاه به نحوی زیرمجموعه مهندس مجری ذی‌صلاح می‌باشد و با رابطه کارفرمایی غیرمستقیم دارد خود مجری ذی‌صلاح (چه حقوقی و چه حقیقی) به طور مستقیم رابطه سببیت دارد با حادثه، یعنی اگر حادثه‌ای اتفاق بیفتد، رابطه سببیت دارد و آن سرپرست کارگاه مباشرت در آن حادثه را حکم خواهد گرفت و درصد تقصیر خواهد داشت؛ بنابراین باید خود فرد پیگیر باشد از پیمانکار پروژه که خودش به‌عنوان نیروی اجرایی او هست تا بیمه را برای سرپرست کارگاه کامل دریافت کرده باشند و اگر پیمانکار بیمه نگرفته باشد باید خودش بیمه مسئولیت حرفه‌ای را برای خودش بگیرد تا خیالش از این بابت راحت باشد.
یعنی دقت داشته باشد که در قسمت سایر بیمه‌گذاران و در بیمه مسئولیت مجری باید نام فرد ذکر شود به‌عنوان سرپرست کارگاه زیرا او دستور کار می‌دهد به کارفرما و اکیپ‌های کاری را سرپرستی می‌کند. یا اینکه بیایید یک بیمه مسئولیت جداگانه‌ای داشته باشد. زمانی که مجری حقوقی و شرکتی است، معمولاً شرکت‌های اجرا بیمه‌نامه مسئولیت و اصطلاحاً پشت پروانه‌ای مهندسانشان نیز اعم از سرپرست کارگاه و یا سایر عوامل مانند مدیرعامل، اعضای هیئت‌مدیره و اعضای شاغل تحت پوشش بیمه مسئولیت مجری حقوقی هستند.
❓ ناظر در طول سال چند پروژه دریافت می‌کند و به آن‌ها سرکشی دارد و یا حتی خود مجریان و طراحان آیا نیاز است که برای هرکدام از این پروژه‌ها یک بیمه‌نامه تهیه شود یا یک بیمه‌نامه برای پوشش تمام این پروژه‌ها کافی است؟
زمانی که بیمه‌نامه مسئولیت حرفه‌ای را یک مهندس ناظر برای خودش تهیه می‌کند برای مدت زمان عرف ۱ ساله است و تمام پروژه‌هایی که قبل از این مدت و بعد از این مدت در حال کار هست تحت پوشش می‌باشد و فرقی در تعداد پروژه‌ها ندارد و تا زمانی که این بیمه‌نامه اعتبار دارد می‌تواند از محل این بیمه‌نامه اقامه دعوی کند و اگر که در مقابل اشخاص ثالث، مالک ساختمان و یا حتی خسارت‌هایی را که ممکن است به عابرین پیاده، زیر ساخت‌ها و ساختمان مالک زده باشد در اثر محاسبه، نظارت و یا طراحی نامناسب از این بیمه‌نامه تحت پوشش خواهد بود و نیازی به تهیه چندین بیمه‌نامه ندارد.
❓ اگر ما بیمه های خود را به‌عنوان مهندس ناظر کامل تهیه کردیم و پروژه‌های ما را پوشش داد، اما در یک مقطعی به صورت سهوی متوجه عیب کار خود نشدیم و آن قصوری که در کار است را گزارش ندادیم و یا در یک مقطعی به ما گزارش ندادند که برای مثال بتن‌ریزی در حال انجام است و ما در سر پروژه حضور نداشتیم که حادثه‌ای رخ می‌دهد و یا بعداً برای ساختمان مشکلی پیش می‌آید آیا این بیمه‌ها پاسخگوی این بیمه‌ها نیز هستند یا خیر؟
وظیفه یک مهندس ناظر ارائه گزارشات مرحله‌ای از طریق شهرداری یا دفتر خدمات الکترونیک است یعنی باید به صورت کامل طی گزارشات مرحله‌ای خود موارد نقص فنی و ایمنی را گزارش کند. این موضوع به معنای آن بوده که مهندس ناظر از دو بعد (بحث فنی و بحث ایمنی) گزارشات خود را ارائه می‌دهد.
این شخص می‌تواند در بخشی از پروژه و یا کل پروژه دستور توقف دهد. بیمه مسئولیت حرفه‌ای ناظر مربوط به این موضوع بوده که معمولاً مهندسین ناظر گزارشات کلی می‌کنند و به صورت خیلی کلی مشکلات را بیان می‌کنند و متأسفانه این موضوع باعث می‌شود که حوادث و مشکلات به وجود آمده حتماً سهم تقصیر دریافت کنند، اگر ما می‌خواهیم مشکل فنی و یا ایمنی را در گزارشات مرحله‌ای خود ذکر کنیم باید با ذکر موضوع و نقطه برای مثال فلان مورد ایمنی در فلان قسمت کارگاه و به فلان دلیل اتفاق افتاده و حتی باید راه حل مشکل به وجود آمده توسط مهندس ذکر شود تا به چه صورت اصلاح شود. تا مهندس مورد نظر سهم تقصیر دریافت نکند.
❓ در زمانی که پروژه به اتمام رسیده و ساختمان تحویل داده شده است و پس از آن یک مشکلی در آن ایجاد می‌شود که این مشکل وابسته است به کاری که مهندس ناظر یا مجری انجام داده است، یعنی در قسمتی قصوری انجام شده است و این قصور بعد از بهره‌برداری ساختمان مشخص می‌شود. این موضوع را ما باید چگونه پوشش دهیم؟ آیا اصلاً این مسئولیت بعداً گریبان‌گیر آن شخص می‌شود یا نه؟
در خصوص این‌گونه از مشکلات باید اول بررسی شود که این مشکل از جانب چه کسی پیش آمده است، اگر هرکسی به نسبت سهم تقصیر خودش می‌تواند از بیمه‌نامه‌ای که تهیه کرده است پاسخگو باشد. در اینجا بیمه‌نامه‌ای به نام تضمین کیفیت وجود دارد که در زمان بهر برداری ساختمان تعهداتش شروع می‌شود و می‌تواند از این بیمه‌نامه استفاده بکند و بیشتر دامن مجریان را می‌گیرد. وقتی که مجری به درستی اجرا نکرده باشد پروژه را یا مصالح نامناسبی به کار برده باشد و یا به همین طریق افراد دیگری ممکن است باعث ایجاد این‌گونه از حوادث بشوند و خسارت‌هایی را به بار بیاورند.
از طرفی دیگر بیمه‌نامه دیگری برای کسانی که در پروژه هستند مانند مهندسین ناظر به واسطه نظارت اشتباه خود این هم می‌تواند از این بیمه‌نامه قابل پوشش باشد و به طور کلی افراد مختلف نسبت به سهم تقصیری که دارند می‌توانند از بیمه‌نامه‌های موجود خودشان استفاده بکنند که در زمان بهره برداری بیشترین تقصیر را به مجریان نسبت می‌دهند و آن‌ها می‌توانند از بیمه‌نامه تضمین کیفیت می‌توانند به راحتی استفاده کنند.
❓ بیمه مسئولیت مدنی چیست و تفاوت آن با بیمه حوادث در کجاست؟
در قانون مدنی یک سری مسئولیت‌ها تعریف شده است که اگر قصوری اتفاق بیفتد طبق قانون مجازات اسلامی، مجازاتی در نظر گرفته می‌شود. پس مسئولیت مدنی ما مسئولیت‌هایی است که ناشی از زندگی ما در شهرها و در جامعه‌مان است در نتیجه بیمه‌نامه مسئولیت مدنی است و این بیمه‌نامه مسئولیت‌های ما را در قبال کارگران پوشش می‌دهد و همه‌ی حوادث را پوشش نمی‌دهد.
برای مثال اگر فردی به‌عنوان کارفرما با ماشینی در پروژه تصادفی داشته باشد و یا اگر حادثه‌ای برایش رخ دهد تحت پوشش بیمه‌نامه مسئولیت نیست ولی مسئولیت‌هایش اگر حادثه‌ای برای کارگرانش رخ دهد چه از لحاظ دیه، ارش و یا خسارت مالی و جانی به همسایگان این موارد را می‌توان تحت پوشش قرار داد؛ اما در بیمه حوادث کلیه حوادثی که ممکن است برای شخص بیمه‌گذار اتفاق بیفتد تحت پوشش است و ارتباطی به رابطه کارگر و کارفرمایی ندارد. در بیمه‌نامه مسئولیت مدنی ما مسئولیت خود را در قبال کارکنان خود تحت پوشش قرار می‌دهیم اما در بیمه‌نامه حوادث، حوادثی که ممکن است برای شخص بیمه‌گذار رخ دهد تحت پوشش است.
❓ ساختمان‌هایی که می‌خواهند تحت پوشش بیمه قرار بگیرند و کارفرما می‌خواهد برای خودش بیمه مسئولیت کارفرما دریافت کند. اگر آن ساختمان مجوز نداشته باشد آیا باز هم می‌تواند بیمه دریافت کند و یا حتی می‌توان این‌گونه سؤال کرد که ساختمان‌هایی که دارای خلافی می‌باشند برای مثال متراژی که ذکر شده در نقشه‌هایی که قرار است مورد تأیید نظام‌مهندسی قرار بگیرد با پروژه اجرا شده مغایرت دارد آیا پوشش بیمه‌ها در این موارد متفاوت است یا نه؟ اگر متفاوت است در اینجا کارفرما باید چه کاری انجام دهد؟
زمانی که می‌خواهیم بیمه‌نامه‌ای را صادر کنیم در وهله اول شرکت بیمه درخواست پروانه می‌کند یعنی می‌توان گفت معیار و ملاک پرداخت خسارت در واقع سندی خواهد بود که ضمیمه قرارداد می‌شود ولی باید تاکید داشت که برخی از افراد که دارای خلافی می‌باشند و یا به طور کلی دارای هیچ مجوز ساختی نیستند، در این‌گونه موارد یادآوری می‌شود که بیمه‌نامه یک عقدی است که با توافق طرفین بسته می‌شود اگر چنانچه پروژه و یا ساختمان مورد نظر در مورد متراژ اجرا خلافی داشته باشند باید توجه داشت تا متراژ اجرا شده در بیمه‌نامه قید شود
برای مثال یک پروانه‌ای با متراژ ۸۰۰ صادر می‌شود اما ۱۰۰۰ متر اجرا می‌شود، در اینجا اگر بیمه‌نامه با ۱۰۰۰ متر صادر شود، مشکل خاصی اتفاق نمی‌افتد و خسارت کامل پرداخت خواهد شد. اما اگر پروانه با ۸۰۰ متر بود و با ۱۰۰۰ متر اجرا پروژه انجام شد، در اینجا قاعده نسبی تعلق می‌گیرد و به نسبت حق بیمه پرداخت شده خسارت هم به همین نسبت کم خواهد شد و به این شکل پرداخت خواهد شد. در مجموع می‌توان گفت بهتر است به میزان و متراژ واقعی پروژه آن را بیمه کنیم تا دچار ضرر و زیان احتمالی نشوند.
❓ فردی نظارت یک پروژه‌ای را بر عهده دارد، این مهندس در زمان پایانی بیمه‌نامه خود قرار دارد یعنی برای مثال در حدود یازده ماه از مدت زمان تنظیم و تهیه بیمه‌نامه فرد گذشته است و یک حادثه‌ای در پروژه رخ می‌دهد و خب همان‌طور که اشاره شد بیمه‌نامه شخص برای سال قبل است و هنوز رأی دادگاه صادر نشده و فرد نگران اتمام اعتبار بیمه‌نامه خود می‌باشد. حال این فرد باید چه کند؟ باید بیمه‌نامه خود را هرچه سریع‌تر تمدید کند و یا به دلیل اینکه این اتفاق در زمانی بوده که بیمه‌نامه فرد هنوز اعتبار داشته است، این حادثه تحت پوشش قرار می‌گیرد؟
در بیمه های مسئولیت حرفه‌ای به‌محض تغییر سال، در ابتدای هر سال قوه قضاییه دیه را در آن سال برای ماه‌های عادی و حرام مشخص می‌کند. برای مثال امسال ۴۸۰ میلیون تومان برای سال عادی و ۶۴۰ میلیون تومان در ماه حرام اعلام شد. به‌محض تغییر سال ما باید بدانیم که دیه‌های سال قبل را تحت پوشش قرار داده‌ایم و اگر حادثه‌ای اتفاق بیفتد بر اساس سال قبل بیمه پرداخت دیه و سهم تقصیر را انجام می‌دهد پس به‌محض اینکه سال تغییر کرد ما باید طی یک الحاقیه‌ای تعرفه سال جدید را در بیمه‌نامه خود اعمال کنیم تا اگر حادثه‌ای رخ داد یا طرح دعوی شد بتوانیم به صورت کامل پوشش بگیریم و دیه سال جدید را از شرکت بیمه طلب کنیم.
در ادامه پاسخ به این سؤال می‌توان گفت یک کلوزی که قبلاً بعضی از شرکت‌ها داشتند و برخی شرکت‌ها باز مانند بیمه البرز به صورت پوشش سرمایه‌ای آن را ارائه می‌دهند، افزایش دیه در سال‌های آتی به میزان یک، دو و یا حتی سه بار افزایش وقتی که این کلوز به صورت یکسان برای شرکت‌ها آمد در واقع مشکل این قضیه حل شد و چنانچه اگر بیمه‌نامه‌ای را دریافت کردند که این کلوز را داشت بر اساس قانون جدید دیگر نیازی به زدن الحاقیه در سال جدید نیست و این مورد به صورت خودکار افزایش دیه را پوشش می‌دهد و دیگر جای نگرانی نیست که هر تایمی بخواهد دادگاه برگزار شود و همان‌طور که می‌دانید رأی دادگاه “یوم الادا” بوده و به روز باید محاسبه و پرداخت بشود، و در مجموع می‌توان گفت با وجود این کلوز مشکلی پیش نخواهد آمد.
❓ تعرفه‌های بیمه مسئولیت حرفه‌ای یا کارفرما در زمان حاضر تقریباً چقدر است؟
می‌توان گفت خوشبختانه با یکسان‌سازی انجام شده در قانون جدید تمام کلوزهایی که در اختیار بیمه‌گذاران قرار داده می‌شود از طرف تمام شرکت‌ها بر اساس آیین‌نامه بیمه مرکزی همه باید به صورت یکسان ارائه کنند. اما باز این موضوع بسته به قدمت و سبقه‌ای که در صدور آن بیمه‌نامه در رشته‌های خاص دارند. به طور کلی می‌توان گفت بر اساس شرایط بیمه‌نامه مشخص می‌شود که یک بیمه‌نامه چقدر حق بیمه‌ای را قابل پرداخت خواهد داشت. اما اگر بخواهیم یک نرخ تقریبی ارائه دهیم بر اساس تجربه در بیمه‌نامه‌های صادر شده تعرفه نرخ پایه حق بیمه مسئولیت حرفه‌ای مهندسین طراح، ناظر و محاسب در حدود ۸۰۰ تا ۹۵۰ هزار تومان در سال ۱۴۰۰ و به ازای پوشش سنوات آتی هرسال این مبلغ ۱۰ درصد اضافه نرخ می‌خورد.
❓ اگر از تاریخ اتمام پروژه حدوداً ۱۰ سال گذشته باشد و حادثه‌ای مربوط به آن پروژه ایجاد شود نیز بیمه تضمین کیفیت پاسخگوست؟
بیمه تضمین کیفیت در واقع در هنگام ساخت پروژه باید قراردادش بسته شود و تحت نظارت کارشناس و نماینده بیمه یعنی کارشناسان رسمی‌ای که پروژه را نظارت می‌کنند قرار بگیرد تا وقتی آن پروژه به بهره‌برداری می‌رسد در واقع تعهدات بیمه‌نامه شروع می‌شود به مدت ۱۰ سال، اما باید در نظر داشت این ۱۰ سال برای تمام قسمت‌های پروژه نبوده یعنی درست است که بیمه تضمین کیفیت قصور تمام عوامل را پوشش می‌دهد اما هر قسمت از پروژه بسته به عمر مفید آن قسمت از پروژه تحت پوشش بیمه قرار دارد برای مثال نمای یک ساختمان بین ۳ تا ۵ سال تحت پوشش بیمه قرار دارد و یا همین‌طور تأسیسات نیز بین حدوداً ۳ تا ۵ سال تحت پوشش قرار دارند اما بعضی از قسمت‌های ساختمان تا ۱۰ سال از تاریخ بهره‌برداری قابل پوشش خواهد بود.
❓ آیا مسئولیت‌ها در نوع قرارداد اجرا تفاوت دارد؟ (یعنی به روش مدیریت پیمان)
در روش پیمان مدیریتی یا همان روش درصدی که مجری یک درصدی از هزینه ساخت را به‌عنوان دستمزد خودش تعیین می‌کند؛ پس این شخص مجری بوده و مسئولیت‌های مجری را به همراه دارد حالا می‌خواهد قراردادش به صورت پیمان مدیریتی باشد و یا می‌خواهد به صورت پیمانکار کلی باشد، در هر صورت مجری ذی‌صلاح محسوب شده و مسئولیت‌های خودش در جایگاه خودش به عهده‌اش است.
❓ اگر بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان را تهیه نکنیم چه اتفاقی می‌افتد؟
در پاسخ به این سؤال می‌توان گفت که تهیه این بیمه‌نامه اجباری نبوده و کارفرما و یا مالک پروژه می‌تواند آن را تهیه نکند اما اگر حادثه‌ای در پروژه اتفاق بیفتد برای مثال کارگری از طبقه‌‌ی دوم ساختمان به زمین بیفتد و این موضوع باعث ایجاد جراحات شدید و یا حتی فوت فرد شود، دادگاه تشکیل شده و پس از بررسی پرونده حکم صادر می‌کند و سهم تقصیری را برای افراد مختلف دخیل در این حادثه در نظر می‌گیرد (یعنی ممکن است اصحاب دعوی در این اتفاق چندین نفر مانند، مالک، مهندس ناظر، مهندس طراح و… باشند.) معمولاً سهم تقصیری که برای مالک در نظر گرفته می‌شود از درصد بالایی برخوردار بوده و گاهاً تا ۴۰ و ۵۰ درصد تقصیر به مالک مربوط می‌شود.
❓ اگر خود مهندس (طراح، محاسب و ناظر) بیمه مسئولیت حرفه‌ای نداشته باشد در اینجا اگر مالک بیمه مسئولیت حرفه‌ای تهیه کرده باشد از قبل، این بیمه نامه مهندسین را نیز تحت پوشش قرار می‌دهد و یا خیر؟
بله یکی از کلوزهای بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان، مسئولیت مهندسین طراح، ناظر و محاسب است که با کمی اضافه نرخ این کلوز را می‌توان به بیمه‌نامه اضافه کرد. اما حتماً باید در اینجا توجه داشت که اگر حادثه‌ای رخ داد مالک باید موافقت بکند که از بیمه‌نامه خود استفاده کند؛ به دلیل اینکه طرف حساب شرکت بیمه یعنی بیمه‌گذار مالک است. سپس حتی اگر موافقت استفاده مالک از بیمه‌نامه را داشته باشیم باید دید که آیا تعهدات پوشش‌ها می‌تواند خسارات وارد شده را پوشش دهد و یا خیر، برای مثال اگر ۱.۵ میلیارد تومان سهم تقصیر مالک باشد و سقف تعهدات بیمه ۲ میلیارد تومان باشد از میزان تعهد باقی‌مانده یعنی ۵۰۰ میلیون تومان اگر مالک موافقت کند مهندسان دخیل در حادثه می‌توانند استفاده کنند. پس در مجموع توصیه می‌شود که هر مهندس برای خود یک بیمه‌نامه مسئولیت حرفه‌ای به طور مجزا داشته باشد.
❓ از آنجایی که مهندس مجری ذی‌صلاح در یک پروژه دارای مسئولیت سنگینی می‌باشد باید در هنگام تنظیم بیمه‌نامه چه کار کند؟
مهندس مجری ذی‌صلاح می‌تواند یک شخص حقیقی یا حقوقی یک شرکت مهندسی باشد این شخص با توجه به تعداد کارهایی که در آن‌ها مشغول به فعالیت است می‌تواند بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما در مقابل کارکنان برای خودش تهیه کند و توصیه می‌شود که به‌ازای هر پروژه یک بیمه‌نامه تهیه شود زیرا هر پروژه ریسک خاص خود را دارد.
❓ کلوزهای بیمه‌نامه مسئولیت کارفرما در قبال کارکنان چند مورد است و چند مورد از مهم‌ترین آنان را توضیح دهید؟
این بیمه‌نامه دارای ۱۶ کلوز یا بند اضافه است که بیمه‌گذار می‌تواند آن‌ها را با توجه به نیاز و ضرورت خود خریداری کند و ما چند مورد از آن‌ها را اگر بخواهیم نام ببریم می‌توانیم به موارد زیر اشاره داشته باشیم:
۱.تعدد دیات: این کلوز به معنای این بوده که برای مثال اگر حادثه‌ای رخ دهد که کارفرما مجبور به پرداخت سه دیه به جای یک دیه باشد و سقف تعهدات بیمه‌نامه پاسخگو پرداخت تمام خسارات نباشد و تنها یک دیه را پوشش دهد، در این صورت کارفرما مجبور به پرداخت باقی خسارات می‌باشد. نرخ این کلوز ۵ درصد حق بیمه پایه می‌باشد.
۲.پوشش بیمه‌ای مأموریت‌های خارج از کارگاه: زمانی توصیه به تهیه این کلوز می‌شود که برگه مأموریت صادر می‌شود، افراد فرستاده شده به مأموریت مشخص هستند، لیست تأمین اجتماعی وجود دارد و وسیله ایاب ذهاب نیز مشخص می‌باشد. این کلوز بیشتر در داخل شرکت‌ها و پروژه‌های صنعتی و بازگانی کاربرد دارد و کمتر در پروژه‌های ساختمانی مورداستفاده قرار می‌گیرد، مگر در موارد خاص ساختمانی کاربرد داشته باشد. نرخ این کلوز در حدود ۵ الی ۳۵ درصد حق بیمه پایه است.
۳.پوشش بیمه‌ای اماکن وابسته به کارگاه: از اماکن وابسته به کارگاه می‌توان مکان‌های مختلفی مانند اتاق‌های کارگران، زیرزمین، سرویس‌های بهداشتی و حتی کانکسی که مهندسین داخلش هستند، اماکن وابسته به کارگاه محسوب می‌شوند. برای مثال اگر کارگر در هنگام ناهار در حال خوردن غذا در اتاق کارگران باشد، حادثه‌ای برایش اتفاق بیفتد با این کلوز تحت پوشش بیمه قرار می‌گیرد. نرخ این کلوز نیز ۵ درصد حق بیمه پایه می‌باشد.
❓ اگر مهلت اعتبار پروانه ساختمانی به پایان برسد، اما بیمه‌نامه ما هنوز اعتبار داشته باشد آیا مشکلی برای ما پیش می‌آید؟
می‌شود گفت بله در هنگام دریافت خسارت شما بدون داشتن پروانه ساخت به مشکل برمی‌خورید زیرا زمان پرداخت خسارت یکی از مدارکی که شرکت بیمه از شما می‌خواهد پروانه ساخت شما بوده و در نتیجه بهتر است به‌محض به پایان رسیدن پروانه ساخت آن را تمدید کنید.
❓ عوامل مؤثر بر نرخ بیمه‌نامه کارفرما در قبال کارکنان کدام‌اند؟
در جواب به این سؤال می‌توان گفت عوامل زیادی در تعیین نرخ بیمه‌نامه پایه مؤثر هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به متراژ ساخت و تعداد طبقات (اعم از مثبت و یا منفی)، بر ساختمان، عمق گودبرداری، مرحله ساخت اشاره داشت که در اعلام نرخ پایه بیمه‌نامه دخیل هستند.
- روزبه عبادی نمین کد۹۷۷ بیمه آرمانشماره تماس ۰۹۱۱۸۰۳۹۲۸۲