مدیریت ریسک، یک فرآیند جامع است که ب­منظور تعیین، شناسایی، کنترل و حداقل نمودن تأثیرات و عواقب رویدادهای احتمالی، مورد استفاده قرار می­گیرد. همچنین فرآیندی است که به مدیران امکان می­دهد، بین هزینه‌های عملیاتی و هزینه‌های مالیِ اقدامات حفاظتی، تعادل برقرار کرده و از طریق حفاظت از فرآیندهای کسب و کار که پشتیبان اهداف سازمان هستند، به منافع مربوطه دست یابند.

اداره برنامه ­های ویژه و پژوهش‌های وزارت حمل و نقل آمریکا معتقد است که تدوین یک چارچوب جامع و کلی برای مدیریت ریسک، اجرای بهتر برنامه­ های این اداره را تسهیل خواهد نمود. هم­چنین این چارچوب به شرکت‌هایی که نسبت به بهترین عملیات روزمره خودآگاهی دارند، یاری می­رساند تا برای دست­یابی به کاهش مخاطرات با کمترین هزینه (فراتر از مقررات دولتی)، رویکردی مناسب ایجاد نمایند.

در ادامه شایان ذکر است که هدف مدیریت ریسک، نزول ریسک اجرایی برخی از فعالیت‌ها و فرآیندها
تا سطح قابل قبول و کسب تأیید مدیریت ارشد می باشد.

بطور کلی، مدیریت ریسک از چهار فرآیند مجزا تشکیل شده است:

* ارزیابی ریسک
* تجزیه و تحلیل ریسک
* کاهش ریسک
* ارزیابی آسیب­پذیری و ارزیابی کنترل­ها.
از نظر متخصصان، هفت نوع برخورد یا رفتار، در رابطه با انواع ریسک ها امکان‌پذیر است که شامل مواردی مختلفی اعم از نگهداری، گریز، اجتناب، کاهش، پیشگیری، حفاظت و تأمین، انتقال، ترکیب و خنثی­ سازی می باشد.

۳- ارزیابی ریسک[۲]
این فعالیت، شامل مراحل مورد نیاز برای شناسایی سازمان و دارایی‌های موجود در آن، تهدیدهای موجود علیه دارایی‌ها، اولویت­ بندی نقاط ضعف مربوط به تهدیدها و مشخص نمودن سطح ریسک‌ها و کنترل­های مناسب می باشد. ارزیابی ریسک، اولین فاز از مجموعه فعالیت‌های مدیریت ریسک است. این فرآیند حیاتی جایگاه ویژه­ای در سیستم مدیریت دارد. بطور کلی ارزیابی ریسک برای پاسخ به سؤالات زیر انجام می‌شود:

۱- اگر یک ریسک خاص اتفاق بیافتد، چقدر آسیب در پی خواهد داشت؟

۱- احتمال وقوع هر ریسک چقدر است؟

۲- کنترل هر ریسک چقدر هزینه دارد، آیا مقرون به صرفه است یا نه؟

مهم‌ترین فایده ارزیابی ریسک، کمک به تصمیم­ گیری صحیح برای انتخاب راه­ حل‌های مناسب است. طبعاً مدیران، وقت و حوصله ورود به جزئیات فوق را ندارند. لذا خروجی ارائه شده به آنها اعداد و ارقام ونمودارهایی است که به تصمیم ­گیری آنها کمک می‌کند. ارزیابی ریسک می‌تواند لزوم هزینه کردن برای امنیت را به تصمیم­ گیران سازمان اثبات ‌کند. نتایج ارزیابی ریسک به جهت­گیری صحیح در انتخاب راه­حل‌ها (که دفع تهدیدهای اصلی است) کمک می‌کند، هم­چنین می‌تواند در تولید و اصلاح خط مشی‌های امنیت سازمان (Security Policy) استفاده شود.

ارزیابی خطر در حمل و نقل، بر روی توانایی یا قابلیت پخش یک خطر بالقوه و اثرات و نتایج آن متمرکز می‌شود. معرفی حوادث ب­وجود آمده توسط انسان که با نیت‌های بدخواهانه انجام می‌گیرد، در گستره مدیریت خطر، نیازهای جدیدی جهت بازبینی دیدگاه‌های سنتی در تعیین احتمال و نتایج ایجاد می‌کند.

وقتی که حادثه ای رخ می‌دهد، بدیهی است که نتایج و اثرات حادثه در بازه ای بین کمترین اثر (یا بدون نتیجه بودن) و بدترین اثر (بیشترین اثرات مخرب و منفی) متغیرهستند. سناریوی بدترین حالت، اگر چه
بعنوان غیر محتمل­ ترین واقعه باید مورد توجه قرار گیرد، اما به هر حال، آنچه را که ب­عنوان بدترین و فاجعه آمیزترین حالت برای وقفه یا شکست در عملیات یک شبکه حمل‌ونقل قابل تصور است را مشخص می‌سازد. در مدیریت ریسک حمل‌ونقل، اکثر سناریوهای بدترین حالت، به جهت وظیفه اصلی مدیریت ریسک، به میزان کشته‌ها و مجروحان مربوط می‌شوند که ب­ویژه در مورد شبکه‌های با کارکرد حمل مسافر در مقیاس گسترده، مانند مترو و یا ایستگاه‌های حمل و نقلی مثل فرودگاه‌ها و ترمینال‌ها، به راحتی قابل فهم است.

هم­چنین در مثال دیگر، حدود ۸۰ درصد ترددهای جاده­ای در ایتالیا مربوط به حمل و نقل کالا می‌باشد که بخشی از حمل و نقل جاده­ای کالا مربوط به انتقال مواد خطرناک است(۱۸ درصد). این میزان حمل و نقل جاده­ای مواد خطرناک، حوادثی را نیز در پی داشته است که بسیاری از این حوادث با تلفات شدید انسانی و زیست محیطی همراه بوده و باعث هدرروی منابع و سرمایه­ های ملی شده است. در نتیجه کنترل و کاهش حوادث ناشی از حمل و نقل جاده­ای مواد خطرناک، بعنوان امری مهم و ضروری، نمود پیدا می نماید. این امر مستلزم شناسایی عوامل ایجاد کننده حوادث جاده­ای در این زمینه و ارزیابی ریسک آن می باشد و این ارزیابی ریسک به تصمیم­ گیری در خصوص طرح‌ریزی حمل و نقل مواد خطرناک کمک می نماید.

از آنجایی که فاکتورهای زیادی نظیر وضعیت جاده، شرایط آب و هوایی، وضعیت راننده و شرایط مواد خطرناک روی ریسک تأثیر می‌گذارند، لذا تدوین طرح‌ریزی حمل و نقل مواد خطرناک، نیازمند ارزیابی ریسک بر مبنای این فاکتورها می باشد که بعنوان رویکرد جدیدی به­منظور مدل‌سازی و ارزیابی مناسب ریسک حمل و نقل جاده­ای فرآورده­ های نفتی توسط تانکرها مطرح گردیده است.

۴- تجزیه و تحلیل ریسک[۳]
تکنیکی است جهت تعیین و ارزیابی مؤلفه‌هایی که ممکن است دست­یابی به یک هدف ویا موفقیت یک پروژه را به مخاطره بیاندازند. این تکنیک هم­چنین به تعیین راهکارهای پیشگیرانه برای کاهش احتمال وقوع مؤلفه‌های مربوطه و تعیین اقدامات متقابل، در زمان وقوع آنها کمک می­کند. برای ورود به مرحله تجزیه و تحلیل ریسک، نیاز به انتخاب پراهمیت‌ترین خطرها می‌باشد.

مثلاً در تصادفات جاده­ای، شاخص خطر به­صورت زیر تعریف می‌شود:

شاخص خطر= تلفات جانی و خسارات مالی ناشی از خطر× احتمال بروز حادثه یا سانحه ناشی از خطر مورد نظر

شاخص خطر بزرگ‌تر، نشان‌دهنده اهمیت بیشتر و اولویت بالاتر خطر جهت ادامه بررسی­ها می‌باشد. در راستای استفاده ازاطلاعات جمع ­آوری شده این مرحله،لازم است کلیه خطرات، شناسایی شده و فرآیند کاهش اثرات آنها صورت پذیرد. این مستندات، مرجع اصلی فعالیت­های آتی در زمینه ایمنی سیستم خواهد بود.

روزبه عبادی نمین کد۹۷۷ بیمه آرمان

شماره تماس ۰۹۱۱۸۰۳۹۲۸۲

بیمه با شما

کلاب هاست

برای خواندن مقاله کلیک کنید