بررسی چالش‌های داخلی فراروی صنعت بیمۀ کشور در شرایط بحرانی؛ مطالعۀ موردی رشتۀ بیمۀ آتش‌سوزی

مقدمه

فراروی صنعت بیمۀ: تغییرات در حال پیشرفت در فناوری، جمعیت‌شناسی و نیازها و انتظارات مصرف­کنندگان مختل شدن عملکرد صنعت بیمه را به دنبال دارد. همراه با تحولات نظارتی و مالی اخیر، این تغییرات منجر به اعمال فشار شدیدی بر روی مدل­های کسب‌وکار سنتی گردیده است. لذا بسیاری از بیمه­گران با تجدیدنظر در عملیات داخلی و استراتژی­های کسب‌وکار خود سعی در مقابله با این چالش دارند، اما سرعت تغییر در خارج از صنعت بی‌وقفه بوده و حتی شرکت­های فعال نیز در تلاش هستند تا مطابق با آخرین روش‌ها و فناوری پیشرفته به فعالیت خود ادامه دهند(گزارش مؤسسه PWC،  ۲۰۱۷).

یکی از مسائل مهم در عصر حاضر، رشد سریع شهرنشینی و به‌تبع آن توسعۀ کالبدی شهرها است. این مسئله عموماً با گسترده­ترین دخالت­های نسنجیده انسانی در محیط­های طبیعی ازجمله ساخت‌وسازهای بی­رویه در حریم گسل­ها، عدم وجود و یا بی­توجهی به ضوابط و استانداردهای ساخت‌وساز و بسیاری دیگر از عواملی بوده که موجب شده بحران­های حاصل از سوانح طبیعی تشدید شود(آزموده و همکاران، ۱۳۸۵).

شرایط و ناهنجاری­های عدیدۀ مشهود در ساختار ایمنی همه­جانبۀ شهر تهران، به‌گونه‌ای است که کلان­شهر تهران، نابودی و یا سوختن خود را در اثر بروز بلایای طبیعی ازجمله زلزله و یا بروز حوادث و آتش­سوزی­های در سطح بحران، ساخته‌وپرداخته می­نماید. یکی از ضروری­ترین اقدامات و مسائل، به­کارگیری اصول مدیریت بحران به‌منظور کاهش مخاطرات، آمادگی، مقابله و بازسازی است.

متأسفانه در کشور ما، مشکلات قانونی و محیطی و عدم شناخت کافی مردم و عدم‌حمایت‌های مسئولین دولتی، باعث عدم توسعۀ این صنعت و فقدان تأمین بیمه­ای و امنیت جامعه شده و شرکت­های بیمه را با چالش­ها و مشکلات عدیده­ای مواجه ساخته است. آنچه مسلم است این است که صنعت بیمه و به ویژه بیمۀ آتش­سوزی و زلزله در بسیاری از کشورهای جهان بسیار پیشرفته و توسعه­یافته­تر است. ولی صنعت بیمۀ ایران باوجود سابقۀ طولانی خود از این قافله بسیار عقب‌مانده و همچنان توسعه­نیافته به نظر می­رسد. بیمۀ آتش­سوزی و زلزله و سیل در کشور ما فراگیر نیست و مردم تمایلی برای خرید این بیمه­ها ندارند. لذا در این راستا بررسی و شناخت آسیب­ها و چالش­های داخلی صنعت بیمه در این رشته­ها در شرایط بحرانی ازنظر قانونی و محیطی ضروری به­نظر می­رسد.

از آنجایی که عدم آشنایی با عوامل ایجادکنندۀ مشکلات و چالش­های صنعت بیمه خصوصاً در رشتۀ آتش­سوزی، می­تواند در شرایط بحرانی موجب وارد آمدن خسارات هنگفت به شرکت­های بیمه‌شده و حتی به ورشکستگی آن­ها بیانجامد، لذا انجام تحقیقی جامع به­منظور بررسی چالش­ها و مشکلات این صنعت و به­خصوص بیمۀ آتش­سوزی و زلزله در شهر تهران در شرایط بحرانی ضروری به­نظر می­رسد. همچنین انجام این تحقیق می­تواند در توسعۀ علم و دانش در حوزۀ مدیریت بحران در صنعت بیمه نقش مؤثری ایفا نماید. با در نظر گرفتن این موضوع که بیشترین سهم فروش شرکت­های بیمه از محل بیمه­های اجباری نظیر شخص ثالث هست و این رشته نیز برای شرکت‏های بیمه سودآور نیست، لذا بررسی و شناخت عوامل مؤثر در ایجاد این چالش­ها می­تواند به شرکت­های بیمه در شناسایی مشکلاتشان کمک نموده و منجر به اتخاذ تصمیم­های درست و مناسب از سوی مدیران و مسئولان در جهت رفع چالش­ها خواهد شد.

این تحقیق ازلحاظ طرح تحقیق در زمرۀ تحقیقات تحلیل محتوا و ازلحاظ هدف تحقیق در زمرۀ تحقیقات کاربردی دسته­بندی می­گردد، و هدف از انجام آن، شناسایی و تعیین آسیب­ها و چالش­های داخلی فراروی صنعت بیمۀ کشور(شرکت بیمۀ آسیا) در رشتۀ بیمۀ آتش­سوزی شهر تهران در شرایط بحرانی است که بامطالعه و بررسی کتب و نشریات و پژوهش‌های به‌عمل‌آمده در این زمینه و با استفاده از روش پیمایشی و توزیع پرسش‌نامۀ محقق ساخته بین کارشناسان و خبرگان صنعت بیمه و کارکنان باسابقه و تحصیل‌کردۀ شرکت بیمۀ آسیا، صورت گرفته است.

سؤال اصلی تحقیق «آسیب­ها و چالش­های فراروی صنعت بیمۀ کشور(شرکت بیمۀ آسیا) در رشتۀ بیمۀ آتش­سوزی شهر تهران در شرایط بحرانی کدام‌اند؟» می‌باشد که به‏منظور دستیابی به پاسخ این سؤال، فرضیه اصلی تحقیق بدین گونه مطرح‌شده است: «بین عرصه­های خارجی و داخلی شرکت­های بیمه و آسیب­ها و چالش­های فراروی صنعت بیمۀ کشور(شرکت بیمۀ آسیا) در رشتۀ بیمۀ آتش­سوزی شهر تهران رابطۀ معناداری وجود دارد».

مروری بر ادبیات تحقیق

بیمۀ آتش­سوزی

بیمۀ آتش­سوزی یکی از قدیمی­ترین رشته­های بیمه­ای است که از قرن هفدهم تا قرن نوزدهم میلادی به­تدریج شناخته‌شده و شکل گرفته است. سابقه­ای بیمۀ آتش­سوزی در جهان بیش از ۳۰۰ سال هست و پیشینۀ آن در ایران به حدود یک قرن می­رسد(کریمی، ۱۳۹۲).

عملکرد صنعت بیمۀ کشور در رشتۀ آتش­سوزی در سال­های ۹۵-۱۳۹۴

براساس آمارهای سال ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵، تعداد بیمه­نامۀ صادره در رشتۀ آتش­سوزی در سال ۱۳۹۵ نسبت به سال ۱۳۹۴ ۶۲/۷% رشد داشته و متعاقب آن تعداد خسارت پرداختی در این رشته در سال ۱۳۹۵ نسبت به سال ۱۳۹۴ ۰۸/۸% رشد داشته است. همچنین حق­بیمۀ تولیدی در رشتۀ آتش­سوزی در سال ۱۳۹۵ نسبت به سال قبل ۸/۱۲ درصد و خسارت واقع‌شده در این رشته در سال­ ۱۳۹۵ نسبت به سال گذشته ۱۶/۴۴ درصد رشد داشته است (جدول ۱.گزارش آمار اولیۀ عملکرد رشته­های بیمه در سال ۱۳۹۵).

جدول ۱. عملکرد صنعت بیمۀ کشور در رشتۀ آتش­سوزی در سال­های ۹۵-۱۳۹۴

(منبع: گزارش عملکرد رشته­های بیمه در سال­های ۱۳۹۴ و ۱۳۹۵)

چالش­های شرکت­های بیمه در رشتۀ آتش­سوزی

ازجمله چالش­های شرکت­های بیمه در رشتۀ آتش­سوزی می­توان به موارد زیر اشاره نمود:

• پوشش بیمه­ای و کم بیمه­گی: موضوع کم بیمه­گی به‌منزله چالش اصلی رشتۀ آتش­سوزی محسوب می­شود. ازآنجاکه منازل مسکونی، مجموعه­های تولیدی و صنعتی الزامی به خرید بیمه ندارند معمولاً یا با حداقل سقف تعهدات بیمه می­خرند یا اصلاً پوشش بیمه­ای ندارند که در این‌گونه موارد هنگام خسارت متأسفانه سرمایۀ ملی از بین می­رود یا مالکان دچار زیان هنگفتی می­شوند.
• بیمه عدم­النفع: توقف فعالیت­ها و وقفه در ایفای تعهدات زیان­های غیرمستقیمی را به فعالان اقتصادی تحمیل می­کند که صنعت بیمه می­تواند با بیمه­نامۀ عدم­النفع آن را نیز جبران کند؛ اما متأسفانه سهم آن در بازار بیمه کشور ناچیز و تقریباً نزدیک به صفر درصد است.
• عدم شفافیت مالی: اولین شرط برای صدور بیمه عدم­النفع وجود صورت­های مالی شفاف است. بیمه عدم­النفع نیازمند داده­های درست از کسب‌وکار و سود و هزینه­ها است که معمولاً صاحبان شرکت­ها با ارائه آن­ها مخالف هستند یا حتی در بسیاری از مواقع صورت­های مالی از شفافیت کافی برخوردار نیست، به همین دلیل این بیمه با تمام مزایایی که دارد سهمی در پرتفوی صنعت بیمه ندارد(اکبرپور، ۱۳۹۴).
• تخفیف­های غیرفنی: تخفیف­های غیرفنی یکی از اساسی­ترین چالش­های رشتۀ آتش­سوزی است. ارائۀ نرخ­های غیرفنی و فاقد محاسبات اکچوئری و نرخ­شکنی­های غیراصولی در رشتۀ آتش­سوزی، شرکت­های بیمه را با مشکل مواجه می­سازد(مقرب، ۱۳۹۴).
• آزادسازی تعرفه­ها: آزادسازی تعرفه­ها و رقابت با ابزار قیمت بدون نگاه فنی و کارشناسی و ارزیابی دقیق از ریسک موجب شده که سهم صنعت از رشتۀ آتش‏سوزی در پرتفوی بیمه­گران کمتر از ۵ درصد باشد که حکایت از نداشتن پوشش بیمه­ای یا کم­بیمه­گی در صنعت کشور دارد. در حوزۀ آتش­سوزی آزادسازی نرخ­ها، حق­بیمه­ها را به‌شدت کاهش داده و طبیعی است در بازۀ زمانی بلندمدت نسبت خسارت این رشته افزایش می­یابد و بیمه­گران در ایفای تعهدات خود با مشکل مواجه می­شوند(رضایی، ۱۳۹۴).

عوامل مؤثر بر چالش­های شرکت­های بیمه در رشتۀ آتش­سوزی

در این تحقیق سعی شده است که عوامل مؤثر بر بیمۀ آتش‌سوزی مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفته و با مقایسه آن­ها در عمل بتوان با لحاظ داشتن آن‌ها به فراخور اهمیت هر یک اقدامات مقتضی جهت پیشبرد مناسب بیمه‌های آتش‌سوزی در کشور را به انجام رسانید.

• روزبه عبادی نمین کد۹۷۷ بیمه آرمان
  شماره تماس ۰۹۱۱۸۰۳۹۲۸۲
  بیمه با شما
  خرید آنلاین بیمه نامه
  طراحی سایت ومیزبانی وب درکلاب هاست