بیمه، زمینه و تنوع بسیاری دارد و ریسک های بسیاری را تحت پوشش قرار می‏ دهد به نحوی که امروزه کمتر خطر و تهدیدی را می توان یافت که از شمول بیمه خارج باشد. ولی علی‏رغم تنوع بسیار، قراردادهای بیمه در چند مقوله و تقسیم بندی کلی قرار می‏ گیرد. قراردادهای بیمه بر اساس طبیعت تعهدات قراردادی بیمه ‏گر و بیمه گذار به بیمه خسارات و بیمه اشخاص تقسیم می‏ شوند: در بیمه ‏های خسارات، تعهدات بیمه ‏گر بسته به خسارات وارد در حادثه متفاوت خواهد بود. در واقع، هدف بیمه خسارات حفظ سقف دارایی بیمه گذار یا افزایش بدهی او به واسطه مسئولیت در مقابل ثالث، کاهش یابد، بیمه گر مکلف خواهد بود کاهش دارایی را ترمیم کند. در مقابل، بیمه های اشخاص معمولاً ارتباطی به میزان دارایی بیمه‏ گذار و کسر دارایی وی در پی بروز خطر موضوع بیمه ندارد و بیمه ‏گر متعهد می شود در صورت بروز حادثه مبلغ مشخصی را به بیمه گذار یا ذی نفع بیمه بپردازد.

بیمه خسارات

بیمه خسارات بر اصل جبران خسارات استوار است. مطابق این اصل ذی نفع بیمه در هیچ مورد نمی‏ تواند بیش از خسارات وارده مبلغی دریافت نماید و لذا بیمه موجب افزایش دارایی نمی شود. این بیمه تضمین کننده سطح دارایی، به واسطه ترمیم کسر دارایی مثبت و پرداخت مابه‏ ازای افزایش دارایی منفی بیمه گذار است. بیمه خسارات به دو بخش عمده بیمه اموال و بیمه مسئولیت تقسیم می شود.

در بیمه اموال، موضوع تعهد بیمه ‏گر، جبران خسارات وارده به شیء است. بیمه اموال قدیمی ‏ترین انواع بیمه است، و آنچنان که در تاریخچه بیمه ملاحظه شد، شروع بیمه با بیمه های دریایی بوده و تحول آن در قرون هفده و هیجده میلادی نیز در مورد بیمه های حوادث و آتش سوزی، یعنی رشته های عمده بیمه اموال بوده است.

هدف بیمه اموال جبران خساراتی است که بیمه گذار مستقیماً از لطمه به اموال و دارایی خود تحمل می نماید. از آنجا که این بیمه ریسک‏ های بسیاری را که متوجه اموال مختلف بیمه گذار است تحت پوشش قرار می دهد تنوع و گسترش بسیار یافته است. بیمه بدنه اتومبیل، قطار، هواپیما و کشتی، بیمه حمل و نقل کالا، بیمه آتش سوزی و بلایای طبیعی و همچنین تمامی خسارات متوجه اموال مانند دزدی، تگرگ، خرابی ماشین آلات، خرابی ناشی از ترکیدن لوله و آب ….. تحت شمول بیمه خسارات قرار می گیرد.

بیمه مسئولیت بیمه ای است که مسئولیت مدنی بیمه گذار را در قبال اشخاص ثالث پوشش می‏ دهد. در واقع، این بیمه بدهی‏ ای را که در پی ایراد خسارت به غیر بر دوش بیمه گذار گذاشته شده تامین می نماید. در این مورد بیمه کاهش دارایی را که از ایجاد دین حاصل شده جبران می کند. به همین دلیل به بیمه مسئولیت، بیمه بدهی یا بیمه دارایی منفی نیز اطلاق کرده اند. در بیمه مسئولیت سه طرف درگیر مسائل بیمه می شوند: بیمه گر، بیمه گذار، و زیان دیده از حادثه. این رشته از بیمه نیز تنوع بسیاری دارد؛ از آن جمله است بیمه مسئولیت اتومبیل(بیمه شخص ثالث)، هواپیما و کشتی، بیمه مسئولیت به طور کلی و بیمه مسئولیت متصدی حمل و نقل و بیمه مسئولیت کارفرما.